اسلایدر

" قتل عمدی " :

1⃣ - قصد فعل + قصد نتیجه = عمد. (بند الف مادّه ی ۲۹۰).
 
به این نوع قتل، بعضا،ً قتلِ "عمد محض" نیز می گویند.
که در آن، مهمّ، "قصدِ قتل" است. (یعنی، قصد بالمطابقه).
اگر مرتکب، قصد قتل داشته باشد، کافی است. و قتل، عمدی محسوب خواهد شد. و نوعاً کشنده بودن یا نبودن، در این حالت، اهمّیّتی ندارد.

2⃣ - قصد فعل + عدم قصد نتیجه + عمل نوعاً کشنده است. = عمد. (بند ب مادّه ی ۲۹۰).
 
 - در این نوع قتل، اصل، بر آگاهی و توجّه مرتکب (بر نوعاً کشنده بودن عمل) است. (تبصره ی ۱ مادّه ی ۲۹۰).

به این نوع قتل، قتلِ "در حکم عمد" نیز گفته می شود.
که در آن،  مهمّ، "فعل نوعاً کشنده" است. (یعنی، قصد بالملازمه).
که در قانون مجازات عمومی سابق (قبل از انقلاب) نیز به نوعی، این عنوان مطرح شده بود.

البتّه، به شرطی که مرتکب، قصد قتل نداشته باشد. و گرنه، در آن صورت، حالت قبلی، مصداق پیدا می کند.


3⃣ - قصد فعل + عدم قصد نتیجه + عمل نوعاً کشنده نیست. + مجنی علیه ویژگی خاصّ دارد. = عمد. (بند پ مادّه ی ۲۹۰).

 - در این نوع قتل، اصل، بر عدم آگاهی و توجّه مرتکب (بر وضعیّت خاصّ مجنی علیه) است. (تبصره ی ۲ مادّه ی ۲۹۰ ):   


الف) علم و آگاهی به نوع عمل، نسبت به وضعیّت فرد؛   
 ب) علم و آگاهی به ویژگی خاصّ مجنی علیه.

به این نوع قتل نیز، قتلِ "در حکم عمد" هم گفته می شود.
که در آن، مهمّ، "وضعیّت مجنی علیه" است. (یعنی، قصد بالملازمه).


4⃣ - قصد فعل + قصد نتیجه + مشخّص نبودن فرد = عمد. (بند ت مادّه ی ۲۹۰).
مثل: بمب گذاری در اماکن عمومی.


✅✅ " قتل شبه عمدی " :

1⃣ - قصد فعل + عدم قصد نتیجه + عمل مشمول تعریف جنایات عمدی نیست. = شبه عمد. (بند الف مادّه ی ۲۹۱) :  

 الف) فعل، نوعاً کشنده نیست.    
ب) عدم قصد نتیجه؛    
ج) عدم ویژگی خاصّ مجنی علیه.

2⃣ - جهل مرتکب، نسبت به موضوع = شبه عمد. (بند ب مادّه ی ۲۹۱).
مثلا: مرتکب، به سوی هدفی به نیّت حیوان بودن آن، شلیک کرده؛ ولی، کاشف به عمل می آید که آن هدف، "حیوان" نبوده؛ بلکه، "انسان" بوده است. و انسانی، در اثر جهل مرتکب، کشته شده است.


3⃣ - عدم قصد فعل + خطا یا تقصیر جزایی = شبه عمد. (بند پ مادّه ی ۲۹۱).

از این بند، تحت عنوان قتل "در حکم شبه عمد" نیز نام می برند.
که "قتل غیر عمدی" ناشی از تخلّفات رانندگی، یکی از مصادیق بارز آن است. (موضوع مادّه ی ۷۱۴ قانون مجازات اسلامی - تعزیرات مصوّب ۱۳۷۵). و نیز ("قتل غیر عمدی" ناشی از بی احتیاطی یا بی مبالاتی موضوع مادّه ی ۶۱۶ قانون یاد شده).

در ضمن، عنوان قتل "در حکم شبه عمدی" یا همان قتل "به منزله ی شبه عمدی" در قانون مجازات اسلامی مصوّب ۱۳۷۰ نیز مقرّر شده بود.

 
* * * * * * * *
✅ ✅✅✅ " قتل خطای محض " :
 
1⃣ - نه قصد فعل + نه قصد نتیجه + تقصیر جزایی وجود ندارد. = خطای محض. (بند پ مادّه ی ۲۹۲).
 
بدین معنی که، مرتکب، قصد فعل و قصد نتیجه ندارد.
مثلا: مرتکب به سمت شیئی شلّیک می کند؛ ولی، در اثر عدم مهارت، تیر او به یک انسانی اصابت می کند. و انسانی، کشته می شود.

2⃣ - قتل در حال خواب و بیهوشی و مانند آن ها، مثل هیپنوتیزم = قتل خطای محض. (بند الف مادّه ی ۲۹۲).

البتّه، منظور از قتلِ در حال خواب و بیهوشی و مانند آن؛ قتل "سببی" است. یعنی، قتل در حال خواب و کاملاً ناخواسته و غیر ارادی. و گرنه، اگر عمداً بخوابد، یا عمداً خود را بیهوش کند، وضعیّت فرق می کند. (ذیل مادّه ی ۱۵۳ قانون مجازات اسلامی مصوّب ۱۳۹۲ ملاحظه شود).

3⃣ - قتل به وسیله ی صغیر و مجنون = قتل خطای محض. (بند ب مادّه ی ۲۹۲).

از این بند، تحت عنوان قتل "در حکم خطای محض" نیز نام می برند.

کما این که، در قانون مجازات اسلامی مصوّب ۱۳۷۰ نیز عنوان قتل "در حکم خطای محض" یا قتل "به منزله ی خطای محض" نیز مقرّر شده بود.

البته، در خصوص بندهای (الف) و (پ) مادّه ی ۲۹۲ ؛
اگر مرتکب آگاه و متوجّه باشد که اقدام او نوعاً موجب جنایت بر دیگری می گردد، در آن صورت، "قتل عمدی" (و نه خطای محض) محسوب خواهد شد. (تبصره ی ذیل مادّه ی ۲۹۲).

- استرداد دادخواست بدوی تا جلسة اول دادرسی

2- استرداد دادخواست تجدیدنظر تا قبل از ختم دادرسی

3- عدم حضور خواهان در جلسة دادرسی در صورتی که بدون حضور او تصمیم گیری از سوی دادگاه ممکن نباشد.

4- عدم پرداخت هزینه کارشناسی از سوی خواهان وقتی که دادگاه برای رسیدگی نیاز به کارشناسی داشته باشد.
5- عدم تهیة وسیلة اجرای قرارهای تحقیق محلی یا معاینة محل از سوی خواهان وقتی که دادگاه برای رسیدگی نیاز به قرارهای مزبور داشته باشد.
 
6- عدم ارائة اصول مستندات در جلسه اول دادرسی از سوی خواهان وقتی که این اسناد عادی بوده و از جانب خوانده مورد انکار یا تردید قرار گیرد و ادعای خواهان مستند به ادلة دیگری نباشد.

نڪات بسیار مهم جزا

‼️اگر شخصی اعمال موهن آمیز شخصیتی را به دیگرے نسبت دهد

قصاص عضو، علاوه بر شرايط عمومي قصاص، شرايط زير با تفصيلي كه در اين قانون بيان مي‌شود، بايد رعايت شود:


الف- محل عضو مورد قصاص، با مورد جنايت يكي باشد.


ب- قصاص با مقدار جنايت، مساوي باشد.


پ- خوف تلف مرتکب يا صدمه بر عضو ديگر نباشد.


ت- قصاص عضو سالم، در مقابل عضو ناسالم نباشد.


ث- قصاص عضو اصلي، در مقابل عضو غيراصلي نباشد.


ج- قصاص عضو کامل در مقابل عضو ناقص نباشد.


درصورتي که مجرم دست راست نداشته باشد دست چپ او و چنان چه دست چپ هم نداشته باشد پاي او قصاص مي شود.

دستور جلب فوری متهم بدون صدور احضاریه:

✍بازپرس ( مقام قضایی تحقیقات ) در مورد جرایم زیر میتواند بدون احضاریه دستور جلب فوری متهم را صادر کند:

1⃣ جرایم مستوجب سلب حیات
2⃣ جرایم مستوجب حبس ابد
3⃣ جرایم مستوجب قطع عضو
4⃣ جرایم علیه امنیت
5⃣ جرایم سازمان یافته
6⃣ جرایم تعزیری درجه 1 تا 5 به شرط اینکه از اوضاع و احوال و قرائن موجود ، بیم تبانی یا فرار یا مخفی شدن متهم برود.
7⃣ هر گاه محل اقامت ، محل کسب و یا شغل متهم معین نباشد و اقدامات بازپرس برای شناسایی وی به نتیجه نرسد.

نکته - جرم محال را با شروع به جرم اشتباه نکنید

جرم محال را با شروع به جرم اشتباه نکنید: در جرم محال عملیات مجرمانه مسیر خود را تا انتها طی نموده است اما تحقق جرم به علت حالت و خصوصیات موجود در موضوع جرم و یا وسایل به کار رفته ،وقوع جرم عملا غیر ممکن است به عنوان مثال:امکان قتل با اسلحه پلاستیکی امکانپذیر نمی باشد .مهمترین شرط تحقق جرم محال این است که علیرغم وجود قصد مجرمانه و طی کلیه ی مراحل ارتکاب جرم از ناحیه ی فاعل آن به علت فقدان موضوع یا عیب و نقص وسیله ارتکاب ،حصول نتیجه ی مجرمانه ممکن نمی باشد.

✅نکته - جرم عقیم را با شروع به جرم اشتباه نکنید

جرم عقیم را با شروع به جرم اشتباه نکنید: درجرم عقیم مسیر خود را تا انتها طی نموده ولی مرتکب به هدف خود دست نیافته است ،همانند شروع به جرم با این تفاوت که در جرم عقیم ،علت عدم وقوع جرم و رسیدن به نتیجه مجرمانه ،عوامل درونی از قبیل عدم مهارت و عدم توجه مرتکب است اما در شروع به جرم ،عدم حصول نتیجه مجرمانه به دلیل عوامل بیرونی از قبیل ورود مامورین می باشد.

✅نکته_ تفاوت اصلی جرم عقیم و محال

تفاوت اصلی جرم عقیم و محال در قانون مجازات اسلامی جرم عقیم و جرم محال پیش بینی نشده است .با توجه به این ماده مجازات جرم عقیم و محال در حدی متصور است که مقدار عملیات انجام شده ،همانند شروع به جرم ،جرم باشد جرم عقیم و محال از این جهت که جرم منظور واقع نشده شبیه به شروع به جرم است بنابراین در محدوده ماده ی41ق.م .ا چنانچه اقدامات انجام گرفته جرم باشد،عامل محکوم به مجازات همان جرم می گردد.برخی معتقدند مفاد ماده 613ق.م.ا که از مصادیق شروع به جرم قتل عمدی است به جرم عقیم قابل تعمیم است و لذا مرتکب جرم عقیم در قتل عمدی مستوجب 6ماه تا 3سال حبس است

✅نکته - مسئولیت مدنی جرایم عقیم و محال

مسئولیت مدنی جرایم عقیم و محال: ممکن است از جرم عقیم و محال خسارتی به مجنی علیه وارد شود ،هرچند جرمی انجام نشده است اما چون تقصیر وجود دارد ،می توان طبق قانون مسئولیت مدنی از باب تسبیب علیه متهم طرح دعوی و مطالبه خسارت نمود.

جـــرم و اقــسام آن :

طبق قانون مجازات اسلامی : هر فعل یا ترڪ فعلی ڪه در قانون برای آن مجازات تعیین شده باشد ، جرم محسوب می شود

⬇️ازحیث طول زمان ارتڪاب جرم به آنی و مستمر تقسیم می گردد :

☀️جــــرم آنــــی :
 جرمی است ڪه در زمان ڪوتاهی به ارتڪاب می رسد ، به عبارت دیگر زمان ارتڪاب بسیار ڪوتاه بوده و در مدت غیر قابل ملاحظه اے واقع می شود اگرچه نتیجه آن مدت مدیدے ادامه یابد .

☀️جــــرم مـــستـــمر :
جرمی است ڪه فعل یا ترڪ فعل در یڪ لحظه و مدت ڪوتاه تحقق نیافته ، بلڪه لازمه تحقق آن ، استمرار عمل مادے در زمان است مثل استعمال علنی لباس یا نشان دولتی بدون مجوز .

⬇️تقسیم بندی از نظر نحوه ارتڪاب

☀️جــــرم مقــــید :
جرمی است ڪه بر حسب تعریف قانونی و یا صدق عرفی ، زمانی واقع می شود ڪه تحقق خارجی پیدا می ڪند ڪه نتیجه اے ڪه از آن منظور نظر است حاصل شده باشد ، مثل سرقت ڪه عمل ربایش صورت گرفته .

☀️جــــرم مـــطلـــــق :
جرمی است ڪه به صرف ارتڪاب عمل واقع شده تحقق می یابد اعم از اینڪه عمل به نتیجه مطلوب عامل رسیده یا نرسیده باشد .

☀️جــــرم ســـــاده :
جرمی است ڪه عنصر مادے جرم از یڪ عمل یا گفتار و یا ترڪ فعل حاصل شده باشد مثل سرقت ، قذف ، زنا .

☀️جــــرم بــــه عــــادت :
جرمی است ڪه عنصر مادی مستلزم اعمال متعدد است ڪه هریڪ از آن اعمال منفردا قابل تعقیب نیستند .

☀️جــــرم جـــمعــــی :
 جرمی است ڪه از یڪ رشته اعمال پی در پی تشڪیل شده است ڪه مجموع آن اعمال ، ڪلا یڪ عمل شناخته شده و برای آن مجازات تعیین می شود .

☀️جـــــرم مــــرتبـــط :
جرائمی هستند ڪه بعضی از انها مقدمه بعضی دیگر بوده و یا به مناسبت بعضی دیگر ارتڪاب یافته و یا تحقق بعضی منوط به تحقق بعضی دیگر باشد . مثل سرقت در دنباله قتل .

☀️جــــرم مــــرڪب :
جرمی است ڪه عنصر مادی تشڪیل دهنده آن از چند عمل ترڪیب یافته ڪه هریڪ به تنهایی جرم نبوده ، بلڪه مجموعه آن عنصر مادے جرم را تشڪیل می دهد . مثلا ڪلاهبردارے

☀️جــــرم مــــشــــهود:
جرم مشهود جرمی است ڪه مرتڪب در حین ارتڪاب غافلگیر شده و دلایل جرم هم مشهود است .

☀️جـــرم غـــیر مـــشهـــود:
 جرم غیر مشهود جرمی است ڪه مدت زمانی است ڪه به ارتڪاب رسیده و به دست آوردن دلایل آن غیر ممڪن و یا غیر مسلم است .

⬇️اقدامات مجرمانه بے بهره :

☀️جــــرم عـــقیــــم :
 وقتی است ڪه مجرم به واسطه عدم مهارت یا بی فڪرے خود یا یڪ علت اتفاقی غیرقابل پیش بینی نتیجه ای از عمل خویش نمی گیرد . مثلا فردے ڪه با وجود تهیه مقدمات و تیراندازے نمی تواند مجنی علیه خود را به لحاظ اشتباه در دید و عدم مهارت تیراندازے بڪشد عملی انجام داده است ڪه اصطلاحا به آن جرم عقیم گویند .

☀️جـــــرم مــحـــال :
 در جرم محال همانند جرم عقیم ، مرتڪب تا پایان مسیرمجرمانه پیش می رود اما پاه به این علت ڪه نمی داند موضوع جرم وجود ندارد و گاه به این دلیل ڪه آگاه نیست وسایل مورد استفاده او برای ارتڪاب جرم بی اثرند ، انجام بزه محال می نماید ، در شڪل اول مثل آنڪه مجرم به گمان اینڪه شخص زنده اے را می ڪشد به مرده اے تیراندازے می ڪند و درشڪل دوم مانند اینڪه برای قتل دیگرے از "شڪر" به جاے"ماده سمی" استفاده نماید.

جرم توهین و فحاشی

مطابق قانون،تو هین و فحاشی به دیگران مجازات 74 ضربه شلاق و یا جزای نقدی از 5 تا 100 هزار تومان در پی خواهد داشت.در انجام جرم توهین راست یا دروغ بودن نسبت ها شرط نیست و مهم این است که گفتار یا رفتار در نظر عرف وهن آور و سبک کننده باشد.
اگر شخصی به دیگری نسبت زنا یا لواط دهد مشمول جرم قذف شده که مجازات آن 80 ضربه شلاق می باشد.

نکته اول:
‌جرم توهین می‌تواند به شکل گفتار، کردار، نوشتار و حتی اشارات مختلف دست و چشم باشد. بدین ترتیب اعمالی مثل آب دهان به روی دیگری انداختن، هل دادن تحقیر‌آمیز دیگری یا برداشتن خشونت‌آمیز کلاه یا روسری از سر شخصي محترم و پرتاب کردن آن می‌تواند توهین کیفری محسوب شود. همین طور برخی اشارات انگشتان دست در فرهنگ کشور ما یا کشورهای دیگر اهانت‌آمیز تلقی می‌شوند.


نکته دوم:
لزومی ندارد که توهین رو در رو باشد بلکه همین که شخص مخاطب، مثلا از طریق تلفن، الفاظ توهین‌آمیز را می‌شنود یا از طریق ارتباط اینترنتی حرکات توهین آمیز را مشاهده کند کفایت می‌‌کند.

نکته سوم:‌
در صورت وقوع جرم توهین، قرباني جرم باید برای پیگیری موضوع به دادسرای محل وقوع جرم مراجعه و با ابراز دلایل خود از جمله شهادت شهود موضوع را ثابت و متهم را به مجازات قانونی محکوم كند.

مهلت پرداخت دیه

مهلت پرداخت دیه از زمان وقوع جنایت و یا حادثه به ترتیب زیر است مگر اینکه به نحو دیگری تراضی شده باشد
1 – در جرائم عمدی موجب دیه ، مهلت پرداخت دیه ظرف مدت یک سال قمری است .

2 – درجرائم شبه عمد مهلت پرداخت دیه ، ظرف مدت دو سال قمری است و پرداخت کننده باید هر سال نصف آن را پرداخت نماید .

3 – در جرائم خطای محض مهلت پرداخت دیه ، ظرف مدت سه سال قمری است و پرداخت کننده باید هر سال یک سوم دیه را پرداخت نماید .

هرگاه پرداخت کننده در بین مهلت های مقرر نسبت به پرداخت تمام و یا قسمتی از دیه اقدام نماید ، محکوم له مکلف به قبول آن است .

در صورتی که پرداخت کننده بخواهد هریک از انواع دیه را پرداخت نماید و یا پرداخت دیه به صورت اقساطی باشد معیار ، قیمت زمان پرداخت است مگر آنکه به یک مبلغ قطعی توافق شده باشد .

در مواردی که بین مرتکب جنایت عمدی و اولیاء دم یا مجنی علیه بر گرفتن دیه توافق شود ولیکن مهلت پرداخت آن مشخص نگردد ، دیه باید ظرف مدت یک سال از حین تراضی پرداخت گردد .

مهدورالدم


مهدورالدم در برابر محقون الدم قرار می گیرد و منظور کسی است که جانش محترم نبوده و می توان او را کشت.
مهدورالدم به دو نوع تقسیم می شود:

1-غیر معصوم عارضی
انسانی است که جانش فقط در برابر افراد خاصی محترم نیست.
مثلاً قانون مجازات کشتن شخص محکوم به قصاص را بدون اذن ولی دم، موجب تحقق قتلی دانسته است که خود موجب قصاص می باشد.
2-غیر معصوم بالاصل
کسی که خونش نسبت به همه مباح می باشد.
مانند سب النبی که نسبت به هر شنونده‌ای، مهدورالدم محسوب می شود.

در قانون مجازات اسلامی، ماده 302 این قانون به موضوع مهدورالدم پرداخته است.
مطابق ماده 302، پنج دسته از اشخاص، مهدورالدم محسوب شده اند و مرتکب جنایت علیه آنها به قصاص و پرداخت دیه محکوم نمی شود.

سه دسته از این افراد، به طور مطلق (یعنی نسبت به همه افراد) مهدورالدم محسوب می شوند که عبارتند از:
_مرتکب جرم حدی مستوجب سلب حیات
_مرتکب جرم حدی مستوجب قطع عضو (مشروط بر اینکه جنایت وارد شده، بیش از مجازات حدی او نباشد)
_شخص متجاوز و کسی که تجاوز او قریب الوقوع است.

دو فقره نیز غیر معصوم عارضی محسوب شده‌اند:
_مستحق قصاص نفس یا عضو فقط نسبت به صاحب حق قصاص و به مقدار آن
_زانی و زانیه در حال زنا، فقط نسبت به شوهر زانیه در غیر موارد اکراه و اضطرار.

با توجه به اینکه صدور چنین مجوزی برای افراد جهت اقدام علیه مرتکبان چنین جرائمی، می تواند موجب هرج و مرج و چه بسا موجب سوءاستفاده گردد، تبصره یک ماده 302 مقرر داشته است که اقدام در این گونه موارد «بدون اجازه دادگاه جرم است و مرتکب به تعزیر مقرر در کتاب پنجم (تعزیرات) محکوم می شود».
در خصوص قتل عمدی، ماده 612 قانون تعزیرات و در سایر جرائم عمدی، ماده 614 قانون تعزیرات حاکم می باشد.